مجلس نهم | |
![]() |
|
نظام | |
بنیادگذاری | ۷ خرداد ۱۳۵۹ |
نظام | یکمجلسی |
سازمانها | مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان قانون اساسی |
سران | |
رییسمجلس | علی لاریجانی, جبهه متحد اصولگرایان از ۱۳۸۷ |
نایبرییس | محمدحسن ابوترابی فرد, جبههٔ متحد از ۱۳۷۸ |
نایبرییس دوم | محمدرضا باهنر, جبههٔ متحد از ۱۳۸۷ |
دبیر شورای نگهبان | احمد جنتی از ۱۳۸۳ |
رییس جناح اصولگرایان | غلامعلی حدادعادل از ۱۳۹۱ |
ساختار | |
اعضا | ۲۹۰ |
![]() |
|
گروههای سیاسی | اصولگرایان جبهه متحد اصولگرایان مشترک اصولگرایان و پایداری جبهه پایداری انقلاب اسلامی جبهه ایستادگی ایران اسلامی جبهه بصیرت و بیداری اسلامی اصولگرایان اصلاحطلب صدای ملت آبادگران جهادی اصلاحطلبان جبههٔ مردمسالاری و خانه کارگر جبهه مردمی اصلاحات و اصلاحطلبان معتدل دیگران کلیمیان و ارمنیان و آشوریان و زرتشتیان مستقلان و دیگران میاندورهای |
انتخاباتها | |
نظام رایگیری | دومرحلهای |
آخرین انتخابات | ۱۳۹۰-۹۱ |
تجمعگاه | |
بهارستان تهران |
|
وبگاه | |
www.majlis.ir | |
پینوشت | |
شورای نگهبان قانون اساسی نهادی گمارشی و مسئول تایید مصوبههای مجلس و تفسیر قانوناساسی است |
مختصات: ۳۵°۴۱′۳۱.۴۹″ شمالی ۵۱°۲۶′۳.۸۲″ شرقی
جمهوری اسلامی ایران | |
![]() |
|
|
مجلس شورای اسلامی رکن اصلی قوّه مقننه در نظام جمهوری اسلامی ایران است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل شده و مصوبات آن در صورت تأیید شورای نگهبان برای اجرا به قوه مجریه ایران و قوه قضائیه ابلاغ خواهد شد.[۱] در برخی مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همهپرسی و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد که در خواست این مراجعه به آراء عمومی نیز باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.[۲] مجلس ایران از سایر قوا مستقل است و بهطور قانونی نباید هیچ اثرگذاری از بیرون بر تصمیمات مجلس وجود داشته باشد.[۳]
هماینک در دوره نهم مجلس شورای اسلامی تعداد نمایندگان مجلس ۲۹۰ نفر است و ریاست این دوره از مجلس به عهده علی اردشیر لاریجانی است.
اولین مجلس شناخته شده در تاریخ ایران به زمان اشکانیان باز میگردد. در این دوران مجلس مهستان از میان بزرگان و اشراف ایرانی به دو دسته بزرگان و شاهی تقسیم میشدهاست. پس از حمله اعراب به ایران بساط مجلس در حکومتهای ایران برای بیش از ۱۲ قرن برچیده شد.
در زمان ناصرالدین شاه وی در چند مورد مجوز تشکیل مجالسی را صادر کرد. از جمله مجلس ۲۵ نفره «مصلحت خانه» یا به اختصار «مجلس مشورت»[۴] و مجلس وکلای تجار[۵].
تشکیل اولین مجلس ملی کشور به انقلاب مشروطه باز میگردد که فرمان تشکیل آن در روز ۱۴ مرداد سال ۱۲۸۵ توسط مظفرالدین شاه به امضا رسید.[۶] مجلس شورای ملی (که در فرمان مشروطیت نیز یک بار مجلس شورای اسلامی خوانده شده بود) از ۱۲۸۵ تا ۱۳۶۸ در حدود ۸۳ سال به حیات خود ادامه داد و در جریان بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ از مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تغییر نام پیدا کرد.
بر طبق اصل ۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب میشوند تشکیل میگردد. دوره نمایندگی در این مجلس چهار سال است که انتخابات هر دوره باید پیش از پایان دوره قبل برگزار شود، به طوری که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد.[۷]
عده نمایندگان مجلس دویست و هفتاد نفر است و از تاریخ همهپرسی سال ۱۳۶۸ پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آنها حداکثر بیست نفر نماینده میتواند اضافه شود. زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعا یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب میکنند. محدوده حوزههای انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین میکند.[۸]
پس از برگزاری انتخابات، جلسات مجلس شورای اسلامی با حضور دو سوم مجموع نمایندگان رسمیت مییابد و تصویب طرحها و لوایح طبق آییننامه مصوب داخلی انجام میگیرد مگر در مواردی که در قانون اساسی حدنصاب خاصی تعیین شده باشد. برای تصویب آییننامه داخلی موافقت دو سوم حاضران لازم است. [۹]
در زمان جنگ و اشغال نظامی کشور به پیشنهاد رییس جمهور و تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان و تأیید شورای نگهبان انتخابات نقاط اشغال شده یا تمامی مملکت برای مدت معینی متوقف میشود و در صورت عدم تشکیل مجلس جدید، مجلس سابق همچنان به کار خود ادامه خواهد داد.[۱۰]
مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. تنها در شرایط اضطراری و در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رییس جمهور یا یکی از وزراء یا ده نفر از نمایندگان، جلسه غیر علنی تشکیل میشود. مصوبات جلسه غیر علنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از بر طرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد.. [۱۱]
همانگونه که گفته شد نامزدهای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی باید مورد تایید نهادهای مربوط قرار گیرند. این نهادها به دو گروه تقسیم میشوند. اول هیئتهای اجرایی که وابسته به دولت و وزارت کشور هستند و دوم شورای نگهبان.
هیئتهای اجرایی برای هر داوطلب هفت شرط را مورد بررسی قرار میدهند و در صورت احراز تمامی این شروط از جانب داوطلب وی را برای تایید صلاحیت به شورای نگهبان معرفی میکنند. شرایط هفت گانه به شرح زیر است:
پس از هیئتهای اجرایی نوبت به شورای نگهبان میرسد که به تایید صلاحیت داوطلبین شرکت در انتخابات مجلس بپردازد. در صورتی که شورای نگهبان نیز صلاحیت داوطلبی را تایید کرد وی میتواند در انتخابات شرکت کند.
پس از انقلاب مشروطه، با تشکیل مجلس شورای ملی، در قانون اساسی مشروطه برای اقلیتهای دینی هم نمایندگانی درنظر گرفته شد. این موضوع پس از انقلاب ۱۳۵۷ هم در قانون اساسی باقی ماند. هماکنون در مجلس شورای اسلامی، زرتشتیان و کلیمیان، هر کدام یک نماینده، مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده دارند.[۲۹]
بسماللهالرحمنالرحیم من در برابر قرآن مجید، به خدای قادر متعال سوگند یاد میکنم و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهد مینمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دستاوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم، ودیعهای را که ملت به ما سپرده به عنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوی را رعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشم، از قانون اساسی دفاع کنم و در گفتهها و نوشتهها و اظهارنظرها، استقلال کشور و آزادی مردم و تأمین مصالح آنها را مد نظر داشته باشم.
نمایندگان اقلیتهای مذهبی نیز همین سوگند را ذکر میکنند و تنها به جای قرآن نام کتاب مقدس خود —اوستا، انجیل یا تورات— را بر زبان میآورند.[۳۰]
نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعضای مجلس شورای اسلامی هستند که هر چهارسال یک بار پس از ثبت نام در انتخابات و تایید صلاحیت توسط شورای نگهبان با رای اکثریت مردم از حوزه انتخابیه خود به مجلس راه مییابند.
![]() |
متن مربوطه در ویکینبشته: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ مجلس شورای اسلامی موجود است. |